Ünlü Düşmesi

Ünlü Düşmesi

SAKLAMBAÇ OYNAYAN ÜNLÜLER (Ünlü Düşmesi)

Merhaba arkadaşlar! Bugün kelimelerin içinde saklambaç oynamayı seven ve bir anda ortadan kaybolan ünlüleri yani ünlü düşmesini öğreneceğiz.

Bazı Ünlüler Neden Kaybolur?

Türkçede bazı kelimelerin ikinci hecesinde bulunan dar ünlüler (ı, i, u, ü) biraz zayıf ve utangaçtır. Kelimeye ünlü harfle başlayan yeni bir ek geldiğinde bu utangaç ünlü kalabalıktan korkar ve hemen saklanarak ortadan kaybolur.

• omuz kelimesinin ikinci hecesinde u (dar ünlü) var.
• -u eki de bir ünlü.
• omuz-u demek yerine, aradaki zayıf u sesi düşer ve kelime daha kolay söylenir: omzu.

İşte bu olaya yani hecenin düşmesine, ünlü düşmesi veya hece düşmesi diyoruz.

Şimdi saklambaç oynamayı seven bu ünlülerin hangi durumlarda kaybolduğunu görelim:

1. Ünlüyle Başlayan Ek Aldığında

Bu, ünlü düşmesinin en sık görüldüğü durumdur. Özellikle vücudumuzla ilgili kelimelerde çok karşımıza çıkar.

• karın + ı → karnı
• omuz + u → omzu
• ağız + ı → ağzı
• beyin + i → beyni
• burun + u → burnu
• şehir + e → şehre
• resim + i → resmi

Cümle içinde görelim:

• Koşunca burnu kıpkırmızı olmuş.
• Arkadaşımın yaptığı resmi çok beğendim.
• İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehridir.

2. İki Kelime Birleşirken

Bazen iki kelime birleşerek yeni bir kelime oluştururken de aradaki ünlülerden biri daha hızlı söylemek için kaybolur.

• kayıp + olmak → kaybolmak
• kahve + altı → kahvaltı
• şükür + etmek → şükretmek
• cuma + ertesi → cumartesi

Cümle içinde görelim:

• En sevdiğim kalemim okulda kayboldu.
• Pazar günleri ailece kahvaltı yapmak çok keyifli.

Mesut Hayat