Dilimizin Zenginliği Projesi Yıllık Planları
Dilimizin Zenginliği Projesi Yıllık Planları
Milli Eğitim Bakanımız Sayın Yusuf Tekin tarafından başlatılan; Dilimizin Zenginlikleri Projesi; okullarda yapılacak söz varlığını zenginleştirme çalışmaları ile öğrencilerin dilimizin zenginliklerini tanımasını, kültür taşıyıcısı olan sözcüklerimizle buluşmasını, buna bağlı olarak da dili iyi kullanmasını ve düşünce dünyasını geliştirmesini amaçlamaktadır.
Bu sayede öğrencilerimiz dilimizin seçkin ve özgün eserlerini tanıyacak, eserlerimizde geçen sözcüklerin derinliklerini (çeşitli anlamlarını) öğrenecek; milletimizin kültürünü, birikimini, düşünce dünyasını ve hayat tarzını söz varlığımızın içinde yeniden keşfedecektir.
–> Okul Öncesi Eğitim Kademesi Eylem Planı Yıllık Plan
–> İlkokul ve Ortaokul Kademesi Eylem Planı Yıllık Plan
–> Ortaöğretim Kademesi Eylem Planı Yıllık Plan
–> Dilimizin Zenginlikleri Projesi Uygulama Kılavuzu
2023 – 2024 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
DİLİMİZİN ZENGİNLİKLERİ PROJESİ ORTAOKUL KADEMESİ EYLEM PLANI
TANITIM VE DUYURU YAPILMASI | Öğrenciler, Öğretmenler, Eğitim Kurumu Yöneticileri ve Veliler | 1.1. Tanıtım etkinliği yapılır. | |
1.2. Bakanlığımıza ait mecralarda proje ile ilgili haberler paylaşılır. | |||
1.3. Proje uygulama kılavuzu ve eylem planları resmî yazı ile il millî eğitim müdürlüklerine gönderilir. | |||
KOMİSYONLARIN KURULMASI | İl/İlçe Millî Eğitim ve Okul Müdürlükleri | 2.1. İl Yürütme Komisyonu kurulur. | |
2.2. İlçe Yürütme Komisyonu kurulur. | |||
2.3. Okul Yürütme Komisyonu kurulur. | |||
SÖZLÜK OKUMA **** | KLASİK ESER OKUMALARI* | Ortaokul Öğrencileri | 3.1. Tüm sınıflarda “Bilen Oturur Etkinliği” yapılır. (bk. Ek 5) |
3.2. Tüm sınıflarda “Pano Çalışmaları” yapılır. | |||
3.3. İl geneli “Sözlük Tasarım Yarışması” yapılır. | |||
YUNUS EMRE ŞİİRLERİ OKUMALARI | Ortaokul Öğrencileri | 4.1. Faaliyet duyurulur. | |
4.2. “Gönül Çalab’ın Tahtı: Açıklamalı Yunus Emre Sözlüğü” öğrencilerle paylaşılır. | |||
4.3. Öğrencilerden Yunus Emre Sözlüğünden seçilecek en az üç kelimenin yer alacağı anlamlı bir cümle ve afiş oluşturması istenir. | |||
4.4. Her sınıf için sınıfın en iyi cümlesi/afişi seçilir. | |||
4.5. Sınıfların en iyi cümleleri arasından okulun en iyi cümlesi/afişi seçilir. | |||
4.6. Okulların en iyi cümleleri/afişi ilçe millî eğitim müdürlüklerine gönderilir ve ilçenin en iyi cümlesi/afişi seçilir. | |||
4.7. İlçelerin en iyi cümleleri il millî eğitim müdürlüklerine gönderilir ve ilin en iyi cümlesi/afişi seçilir. | |||
4.8. İlin en iyi cümleleri/afişleri sergilenir ve il birincisi ödüllendirilir. | |||
ANAHTAR KELİMELERLE HİKÂYE ANLATMA YARIŞMASI | Ortaokul Öğrencileri | 5.1. Yarışma şartnamesi hazırlanır. | |
5.2. Yarışma duyurulur. | |||
5.3. Yarışma ortamı hazırlanır. | |||
5.4. Yarışma gerçekleştirilir. | |||
5.5. Sonuçlar açıklanır. | |||
DEDE KORKUT OKUMALARI | Ortaokul Öğrencileri | 6.1. Tüm sınıflarda “Anlamını Bul Etkinliği” yapılır. (bk. Ek 5) | |
6.2. Tüm sınıflarda “Hatırlatmaca” etkinliği yapılır. (bk. Ek 5) | |||
6.3. Tüm sınıflarda “Anahtar Kelimelerle Hikaye Yazma” etkinliği yapılır. | |||
6.4. İl geneli ‘Dede Korkut Hikayeleri’nden hareketle yeni bir hikaye yazma yarışması. | |||
DEYİMLER VE ATASÖZLERİ OKUMALARI | Ortaokul Öğrencileri | 7.1. Tüm sınıflarda “Anlat Bakalım” etkinliği yapılır. (bk. Ek 5) | |
7.2. Tüm sınıflarda “Drama ile Atasözü/Deyim Anlatma” etkinliği yapılır. | |||
7.3. Tüm sınıflarda “Atasözü/Deyim Resimleme” etkinliği yapılır. | |||
7.4. Ortaya çıkan ürünlerden okul sergisi açılır. | |||
MESNEVİ’DEN HİKAYELER | Ortaokul Öğrencileri | 8.1. Tüm sınıflarda “Anlamını Bul” etkinliği yapılır. (bk. Ek 5) | |
8.2. Tüm sınıflarda “Kelime Türetme” etkinliği yapılır. (bk. Ek 5) | |||
8.3. Tüm sınıflarda “Kare Bulmaca” etkinliği yapılır. | |||
8.4. Öykü Kartları hazırlama; hazırlanan kartlarla anlatım etkinliği yapılır. | |||
MISRA EZBERLEME *** | Ortaokul Öğrencileri | 9.1. Tüm sınıflarda “Bu Nedir?” etkinliği yapılır. (bk. Ek 5) | |
9.2. Tüm sınıflarda “Duvar Yazısı (Grafiti) Çalışmaları” yapılır. | |||
9.3. İl geneli “Video Yarışması” yapılır. | |||
TÜRKÜ EZBERLEME ÇALIŞMALARI | Ortaokul Öğrencileri | 10.1. Tüm sınıflarda “Baş Harflerini Değiştir” etkinliği yapılır. (bk. Ek 5) | |
10.2. Tüm sınıflarda “Sözsüz Oyun (Pandomim) ile Kelime Anlatma” etkinliği yapılır. | |||
10.3. Tüm sınıflarda “Beyin Fırtınası” etkinliği yapılır. (bk. Ek 5) | |||
10.4. İl geneli “Tişört Tasarımı” yarışması yapılır. | |||
10.5. Etkinliklerde ortaya iyi örnekler çıkaran ve/veya yarışmalarda derece alan öğrenciler, danışman öğretmenler ve eğitim kurumu yöneticileri il içinde ödüllendirilir. | |||
DİLİMİZİN ZENGİNLİKLERİ ŞÖLENİ | Öğrenciler, Öğretmenler, Eğitim Kurumu Yöneticileri ve Veliler | 11.1. Şölende sergilenmek üzere illerden gelen materyaller tasnif edilir. | |
11.2. Etkinlik alanı hazırlanır. | |||
11.3. İllerden gelecek katılımcılar Ankara’ya intikal eder. | |||
11.4. Dilimizin Zenginlikleri Şöleni gerçekleştirilir. |
1
DİLİMİZİN ZENGİNLİKLERİ PROJESİ
“Sözlük Özgürlüktür”
UYGULAMA KILAVUZU
KASIM 2023
2
SUNUŞ:
“Bir dildeki sözlerin bütünü; söz hazinesi, söz dağarcığı, sözcük hazinesi, kelime
hazinesi, kelime kadrosu, vokabüler” olarak tanımlanan söz varlığı, bireyler arası iletişim için
çok önemlidir. Söz varlığı, aynı zamanda bireyin öğrenme yaşantısı boyunca depoladığı birikimi
ifade etmektedir. Söz varlığının önemi sadece bununla sınırlı kalmayıp bireyin anlama ve
anlatma becerisini de etkilemektedir.
Sözcük ile kavram arasında yakın bir ilişki mevcuttur. Sözcük söylendiğinde onu
karşılayan kavram akla gelir. Bunun gerçekleşebilmesi için de bireyin o sözcüğün anlamına
hâkim olması ve sözcükle ilgili kavramı gözünün önüne getirebilmesi, zihninde
canlandırabilmesi gerekir.
Sözcük ve kavram zenginliği aynı zamanda düşünce zenginliğine işaret eder. İnsanın
sözcük ve kavram yönünden zengin bir birikime sahip olması, düşüncede de zengin olmasını
sağlar. Öğrencilerimiz için söz varlığını en verimli şekilde artırmayı ve kullanmayı sağlayacak
ortam ise okullardır.
Dilimizin Zenginlikleri Projesi; okullarda yapılacak söz varlığını zenginleştirme
çalışmaları ile öğrencilerin dilimizin zenginliklerini tanımasını, kültür taşıyıcısı olan
sözcüklerimizle buluşmasını, buna bağlı olarak da dili iyi kullanmasını ve düşünce dünyasını
geliştirmesini amaçlamaktadır.
Bu sayede öğrencilerimiz dilimizin seçkin ve özgün eserlerini tanıyacak, eserlerimizde
geçen sözcüklerin derinliklerini (çeşitli anlamlarını) öğrenecek; milletimizin kültürünü,
birikimini, düşünce dünyasını ve hayat tarzını söz varlığımızın içinde yeniden keşfedecektir.
AMAÇ:
Bu kılavuzun amacı; Ortaöğretim Genel Müdürlüğü koordinesinde Din Öğretimi, Temel
Eğitim, Özel Eğitim ve Rehberlik, Özel Öğretim, Hayat Boyu Öğrenme, Meslekî ve Teknik Eğitim
Genel Müdürlüklerinin katkısıyla yürütülecek olan “Dilimizin Zenginlikleri Projesi” ile ilgili usul
ve esasları düzenlemektir.
KAPSAM:
Bu kılavuz; Ortaöğretim Genel Müdürlüğü koordinesinde Din Öğretimi, Temel Eğitim,
Özel Eğitim ve Rehberlik, Özel Öğretim, Hayat Boyu Öğrenme, Meslekî ve Teknik Eğitim Genel
Müdürlüklerinin katkısıyla yürütülecek olan “Dilimizin Zenginlikleri Projesi” ile ilgili usul ve
esasları kapsar.
DAYANAK:
T.C. Anayasası
222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu
1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu
3
30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 301 inci maddesi
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği
Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği
Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği
Millî Eğitim Bakanlığı Sosyal Etkinlik İzinleri Yönergesi
Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin
Karar
19.08.2010 tarih ve 53578 sayılı 2010/49 No’lu Ders Dışı Eğitim Çalışmaları Genelgesi
Millî Eğitim Bakanlığı 2023 Vizyon Belgesi
Millî Eğitim Bakanlığı 2019 – 2023 Stratejik Planı
11. Kalkınma Planı
Avrupa Birliği’ne Katılım İçin Ulusal Eylem Planı
Tütün Kontrolü Strateji Belgesi ve Eylem Planı
20. Millî Eğitim Şûrası
Ulusal Genç İstihdam Stratejisi ve Eylem Planı
Kamu Diplomasisi İzleme Strateji Belgesi ve Eylem Planı
TANIMLAR:
Okul: Dilimizin Zenginlikleri Projesi’nin uygulanacağı, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı
resmî/özel okul/kurumlardan her birini,
Merkez Yürütme Kurulu: Dilimizin Zenginlikleri Projesi’nin planlamasını, yürütmesini,
izleme ve değerlendirmesini yapmak üzere Ortaöğretim Genel Müdürlüğü bünyesinde
oluşturulan kurulu,
İl Yürütme Komisyonu: Dilimizin Zenginlikleri Projesi’nin il genelinde planlamasını,
yürütmesini, izleme ve değerlendirmesini yapmak üzere il millî eğitim müdürlüğü bünyesinde
oluşturulan komisyonu,
İlçe Yürütme Komisyonu: Dilimizin Zenginlikleri Projesi’nin ilçe genelinde planlamasını,
yürütmesini, izleme ve değerlendirmesini yapmak üzere ilçe millî eğitim müdürlüğü
bünyesinde oluşturulan komisyonu,
Okul Yürütme Komisyonu: Dilimizin Zenginlikleri Projesi’nin okul genelinde
planlamasını, yürütmesini ve yıl sonu raporunun hazırlanmasını sağlamak üzere okul
bünyesinde oluşturulan komisyonu,
4
Koordinatör: Dilimizin Zenginlikleri Projesi kapsamında il/ilçe/okullarda yapılan
çalışmaların planlı bir biçimde yürütülmesini sağlamak amacıyla il/ilçe/okullarda
görevlendirilen ve il/ilçe/okul yürütme komisyonuna başkanlık eden kişiyi,
e-Okul Sosyal Etkinlik Modülü: Dilimizin Zenginlikleri Projesi kapsamında
gerçekleştirilen etkinliklerin, toplum hizmeti çalışmalarının ve bunlara katılan öğrencilerle ilgili
verilerin işlendiği e-Okul sistemi içinde yer alan modülü,
İş Birliği: Dilimizin Zenginlikleri Projesi faaliyetlerini yürütmek üzere yerel ya da ulusal
düzeyde kamu kurum/kuruluşları ve/veya STK’larla yapılabilecek ortak çalışmaları ifade eder.
HEDEF KİTLE:
Bakanlığımıza bağlı bağlı resmî/özel okul/kurumlarda öğrenim gören tüm okul öncesi,
ilkokul, ortaokul ve lise öğrencileri projenin hedef kitlesini oluşturmaktadır.
GENEL ESASLAR:
a) Bakanlık duyurusunun ardından il millî eğitim müdürlükleri tarafından projenin tanıtımı
yapılır, il/ilçe ve okul yürütme komisyonlarının kurulması sağlanır ve il/ilçe ve okul
koordinatörü belirlenir.
b) Okulların genel ağ (internet) sayfalarına Dilimizin Zenginlikleri Projesi ile ilgili yeni bir
menü eklenir. Eylem planları ve Dilimizin Zenginlikleri Projesi kapsamında
gerçekleştirilen etkinlikler, okul genel ağ (internet) sayfası başta olmak üzere okulun
tüm paydaşlarının erişebileceği çeşitli mecralarda sürekli paylaşılır.
c) Dilimizin Zenginlikleri Projesi kapsamında faaliyet düzenlemek üzere okullar arası
ve/veya çeşitli yerel kurum/kuruluşlarla iş birlikleri yapılabilir.
d) Düzenlenmesi planlanan her faaliyet öncesinde faaliyete katılımı beklenen hedef
kitleye yönelik etkili bir tanıtım yapılır, sonrasında ise faaliyete ilişkin görsel ve videolar
okul genel ağ (internet) sayfası ile okula ait diğer mecralarda paylaşılarak proje
görünürlüğünün artması sağlanır.
e) Dilimizin Zenginlikleri Projesi kapsamında gerçekleştirilen ve öğrencilerin bu çerçevede
katıldığı faaliyetler, ilgili birimlerce e-Okul Yönetim Bilgi Sistemi Sosyal Etkinlik Modülü
Uygulama Kılavuzu’nda belirtilen esaslara uygun olarak e-Okul Sosyal Etkinlik
Modülü’ne işlenir.
KURUL/KOMİSYONLARIN OLUŞUMU VE GÖREVLERİ:
a) Merkez Yürütme Kurulunun Oluşumu ve Görevleri
Merkez Yürütme Kurulu;
• Ortaöğretim Genel Müdürlüğü bünyesinde, ilgili birimlerden personellerin
katılımıyla oluşturulur.
• Projenin planlamasını, yürütmesini, izleme ve değerlendirmesini yapar.
• Projenin finali niteliğinde olacak yıl sonu etkinliğini planlar ve gerçekleştirir.
• Dilimizin Zenginlikleri Projesi kapsamında yapılan faaliyetleri gözlemlemek
üzere okul genel ağ (internet) sayfalarını takip eder ve saha ziyaretleri
gerçekleştirilebilir.
5
b) İl Yürütme Komisyonunun Oluşumu ve Görevleri
İl Yürütme Komisyonu;
• İl millî eğitim müdürünün uygun gördüğü il müdür yardımcısı/şube müdürü
başkanlığında proje kapsamındaki her okul türünden birer okul müdürü ile birer
Okul Öncesi, Sınıf, Türkçe, Türk Dili ve Edebiyatı, Felsefe, Tarih, Görsel Sanatlar
ve Bilişim Teknolojileri öğretmenlerinin katılımıyla oluşturulur.
• Projenin sağlıklı yürüyebilmesi için her ay bir ilçeyi ziyaret eder, iyi örnekleri il
millî eğitim müdürlüğünün genel ağ (internet) sayfasında ve sosyal medya
hesaplarında paylaşır.
• İl genelinde düzenlenecek yarışmaların şartnamelerini hazırlar ve yarışmaların,
duyuru, değerlendirme, ödüllendirme süreçlerini yürütür.
• Bakanlıkça düzenlenecek yıl sonu etkinliğine gönderilecek materyalleri toplar,
tasnif eder ve Bakanlığın ilgili birimine gönderir.
• Yıl sonu raporunu hazırlar ve merkez yürütme kuruluna gönderir.
c) İlçe Yürütme Komisyonunun Oluşumu ve Görevleri
İlçe Yürütme Komisyonu;
• İlçe millî eğitim müdürünün uygun gördüğü şube müdürü başkanlığında proje
kapsamındaki her okul türünden birer okul müdürü ile birer Okul Öncesi, Sınıf,
Türkçe, Türk Dili Ve Edebiyatı, Felsefe, Tarih, Görsel Sanatlar Ve Bilişim
Teknolojileri öğretmenlerinin katılımıyla oluşturulur.
• Projenin ilçe düzeyinde takibini, yürütülmesini sağlar.
• Eylem planlarının okullarda uygulanma oranını takip eder.
• İl millî eğitim müdürlüklerince proje kapsamında duyurusu yapılan il geneli
yarışmaların duyurusunu yapar ve katılımı teşvik eder.
• Yıl sonu raporunu hazırlar ve il yürütme komisyonuna gönderir.
d) Okul Yürütme Komisyonunun Oluşumu ve Görevleri
Okul Yürütme Komisyonu;
• Okul müdürünün uygun gördüğü müdür yardımcısı başkanlığında, en az iki
öğretmen ve her sınıf düzeyinden birer öğrencinin katılımıyla oluşturulur.
• Okul yürütme komisyonu; okul öncesi ve ilkokullarda sınıf zümre başkanları,
ortaokullarda Türkçe zümresi, liselerde ise Türk Dili ve Edebiyatı zümresi ile
koordineli çalışır. Gerekli durumlarda ortaokul ve liselerde okul müdürlüğünce
Türkçe ve Türk Dili ve Edebiyatı zümresi içerisinden okul yürütme
komisyonunda görev yapmak üzere daimi üye seçilebilir.
• Projenin okulda görünür olmasını ve tüm sınıflarda uygulanmasını sağlar.
• İl millî eğitim müdürlüklerince proje kapsamında duyurusu yapılan il geneli
yarışmaların duyurusunu yapar ve katılımı teşvik eder.
• Yıl sonu raporunu hazırlar ve ilçe yürütme komisyonuna gönderir.
6
İLETİŞİM:
Adres: Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğrenci İşleri ve Sosyal Etkinlikler Daire Başkanlığı
Sosyal ve Kültürel Etkinlikler, Sosyal Etkinlik İzin İşlemleri Birimi
Telefon: 0 (312) 413 57 00
Elektronik posta: [email protected]
EK-1: Okul Öncesi Eylem Planı (Excel Tablo)
EK-2: İlkokul, Ortaokul Eylem Planı (Excel Tablo)
EK-3: Lise Eylem Planı (Excel Tablo)
EK-4: Okul Öncesi Etkinlik Uygulama Rehberi (bk. Sayfa 7)
EK-5: İlkokul/Ortaokul/Lise Etkinlik Uygulama Rehberi (bk. Sayfa 8-9)
EK-6: Okul Öncesi Eser Listesi (bk. Sayfa 10)
EK-7: İlkokul Eser Listesi (bk. Sayfa 10)
EK-8: Ortaokul Eser Listesi (bk. Sayfa 10)
EK-9: Lise Eser Listesi (bk. Sayfa 11)
Ek-10: İlkokul/Ortaokul Sözlük Listesi (bk. Sayfa 11-12)
EK-11: Lise Sözlük Listesi (bk. Sayfa 12-14)
7
EK-4:
Okul Öncesi Etkinlik Uygulama Rehberi
a) Etkileşimli/Paylaşımlı Kitap Okuma
• Etkileşimli kitap okuma çalışmalarında öğretmen çocuklara sorular sorar,
tahminlerde bulunmalarını isteyerek onların kitapta geçen olay ve karakterlere
tepki vermesini sağlar, hedef sözcükler belirleyerek yeni sözcükler kullanır.
Paylaşımlı kitap okuma çalışmalarında öğretmen büyük ve resimli olan öykü
kitapları kullanarak çocukların kitabın yazı ve resimlerini görmelerini sağlayacak
şekilde oturur. Kitap, birlikte etkileşimli bir şekilde okunur.
b) Hikâye Tamamlama
• Öğretmen tarafından seçilen bir kitap uygun okuma yöntemi ile okunmalıdır.
Kitabın tamamı okunmadan öğretmen uygun bir yerde kitabı sonlandırmalı ve
çocuklar tarafından devam ettirmelerini istemelidir. Bu yöntem uygulanırken
çocuğun söz dizimi kurallarına uygun olarak ve dil bilgisi yapılarını kullanarak
cümle kurması teşvik edilmelidir.
c) Hikâye Kartı Hazırlama
• Öğretmen tarafından seçilen bir kitap uygun okuma yöntemi ile okunmalıdır.
Çocuklar küçük gruplara ayrılır. Her grubun okunan hikâyeyi tekrar anlatması
ve her çocuğun hikâyenin bir kısmının resmini çizmesi istenir. Hazırlanan
çizimler olay sırasına göre sıralanır.
d) Söyle-Çiz
• Öğretmen tarafından seçilen bir kitap uygun okuma yöntemi ile okunmalıdır.
Okunan kitabın ardından her çocuğa ikiye ayrılmış bir A4 kâğıdı verilir. Okunan
kitapta her çocuğun anlamını bilmediği bir kelimeyi söylemesi istenir. Ardından
çocuklara bu kelimenin anlamının ne olabileceğini düşünmeleri ve kâğıdın
solundaki alana çizmeleri istenir. Bilinmeyen kelimelerin anlamı çocuklara tek
tek açıklanır ve kâğıdın sağ tarafına kelimenin gerçek anlamının resmini çizmesi
istenir. Üzerine sohbet edilir.
e) Kitap Tanıtma Çalışmaları
• Öğretmen tarafından kitap okumaya başlamadan önce öğretmenin kitabın
ismini, yazarını, çizen kişinin bilgilerini vermesi beklenir.
f) Kelime Bulma Oyunu:
• Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından çocuklara kelime öğretilmesine
odaklanan kelime kartları hazırlanacaktır. Temalar bağlamında hazırlanan bu
kartlar ile zıt anlamlı eş anlamlı kelime bulma ile kelime nesne eşleştirme
oyunları oynanabilir.
8
EK-5:
İlkokul/Ortaokul/Lise Etkinlik Uygulama Rehberi
a) Anlat Bakalım
• Öğretmen, sınıfı A ve B olmak üzere iki gruba bölmelidir. Gruptan bazı
öğrenciler sözcü olarak belirlenmelidir. Öğretmen, anlatılacak kelimeyi sessizce
sözcünün kulağına söylemeli ve sözcüğü anlatması için bir dakika süre
vermelidir. Verilen sürede sözcü mimikleriyle ve beden dili yardımıyla kelimeyi
anlatmaya çalışmalıdır. Verilen sürede ilk grup kelimeyi bilemezse ikinci gruba
söz hakkı verilir. En çok puanı alan grup öğretmen tarafından değişik şekillerde
ödüllendirilebilir
b) Bilen Oturur
• Bu oyun yeni öğrenilen kelimelerin kavratılmasında etkin olarak kullanılabilir.
Öğretmen, yeni öğrenilen kelimeleri ve bu kelimelerin eş anlamlılarını tahtaya
yazmalıdır. Sınıftaki bütün öğrencileri ayağa kaldırmalı ve tahtadaki kelimelerin
eş anlamlısını sırayla öğrencilere sormalıdır. Doğru yanıtı veren ayaktaki öğrenci
yerine oturur. Tahtadaki bütün kelimelerin eş anlamlıları bulunana kadar
etkinlik devam eder.
c) Kelime Türetme
• Kelime Türetme Oyunu için iki öğrenci tahtaya kaldırılmalıdır. İlk öğrencinin
söyleyeceği kelimenin son harfiyle ikinci öğrenci önceden belirlenen bir süre
içinde yeni bir kelime türetmeye çalışmalıdır. Tüm kelimeler proje kapsamında
yeni öğrenilen kelimelerden seçilmelidir. Aynı kelime iki defa söylenmemelidir.
Her yeni kelime için ikinci öğrencinin hanesine puan yazılır. Bu uygulama ile
öğrenciler kelimelerin söylenişlerini de tekrar ederek pekiştirirler.
d) Anlamını Bul
• Oyun için hazırlanmış kelimeler içi görünmeyen bir torba içine alınır. Her
takımdaki birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü̈ oyuncular birbirlerine karşı
yarışacaklardır. İlk takımın ilk oyuncusu torbadan bir kelime seçer, seçtiği
kelimeyi diğer oyunculara göstermez. Kelimeyi, eğer varsa altında küçük
puntolarla parantez içinde yazılı kelimeleri kullanmadan, imalar ile dolaylı
yoldan anlatarak kendisinden sonra gelen takım arkadaşının bulmasını
sağlamaya çalışır. Eğer ikinci oyuncu anlatılan kelimeyi bilirse takım bir puan
alır. Sırasıyla diğer takımların birinci ve ikinci oyuncuları da yarışır. Tüm
takımların ilk turu tamamlanınca, bu kez ikinci oyuncular torbadan birer kelime
çekerek üçüncü sıradaki takım arkadaşlarına anlatmaya çalışırlar ve oyun bu
şekilde sürer. Oyunda kullanılacak kelimelerin proje kapsamında öğrenilenler
arasından okulda öğretmen veya öğrencilerin, evde de ebeveyn ya da
çocukların hazırlaması birçok kazanımla oynanmasını sağlayacaktır.
e) Baş Harflerini Değiştir
• Öğretmen, proje kapsamında yeni öğrenilen kelimelerden bir kelime söylemeli
ve öğrenciler bu kelimenin tüm harflerini yukarıdan aşağıya yazmalıdır.
Öğrenciler yukarıdan aşağıya dizili olan harflerle başlayarak yeni sözcükler
9
türetmelidir. Türetilen kelimeler yine proje kapsamında öğrenilen kelimelerden
olmalıdır. Bu etkinlik daha çok gruplar oluşturularak yapılmalıdır. Öğrenciler bu
aktiviteyle karşılıklı olarak yeni kelimeleri ve telaffuzlarını öğrenerek kelime
dağarcıklarını geliştirirler.
f) Beyin Fırtınası
• Öğrencilerin verilen bir kelimeyi çağrıştıran yakın kelimeleri söylemeleri esasına
dayanan bir etkinliktir. Verilen kelimeyi anımsatan en çok sözcüğü söyleyen
öğrenci bu etkinliği başarıyla tamamlamış olur. Etkinlik gerçekleştirilirken tek
bir eser kaynak alınarak çerçeve daraltılabilir.
g) Bu Nedir?
• Bu alıştırmada son harfi verilen varlıkların, eşyaların ve kavramların ipuçlarıyla
bulunması amaçlanır. Öğrenciler numaralandırılmış beyaz kutuları doldurmak
için önce verilen ipuçlarını okumalıdırlar. Verilen ipucu yardımıyla son
harfi K olan varlığın, eşyanın veya kavramın ismini boşluklara yazmalıdırlar. Bu
etkinlik sınıfta gruplar oluşturularak da uygulanabilir.
h) Hatırlatmaca
• Belirlenen kelimelerle başka kelimeleri çağrıştırmayı hedefleyen bir aktivitedir.
Numaralandırılmış kelime gruplarının anımsattığı yeni sözcük bulmacadaki ilgili
boşluğa yazılmalıdır. Öğrencilere alıştırmanın nasıl uygulandığı ayrıntılı olarak
açıklanmalıdır. Hazırlanan örnek bulmaca sınıfta öğrencilerle birlikte
çözülmelidir.
i) Sözcük Yerleştirme
• Sözcük yerleştirme etkinliğinde iki sözcük bulmacanın içine yerleştirilmelidir. Bu
sözcüklerden hareket ederek önceden belirlenen diğer sözcüklerin doğru bir
şekilde boş karelere yerleştirilmesi sağlanır. Öğretmen ilk uygulamayı kendisi
yapmalıdır. Amaç kelimelerin doğru yerleştirilerek öğrenci dikkatinin kelime
üzerine çekilmesidir. Bu alıştırmayla öğrencilerin harf-kelime analizi yapmaları
ve kelimeleri daha iyi tanımaları sağlanır.
Not: Proje kapsamındaki faaliyetler gerçekleştirilirken özel gereksinimli öğrencilerin etkinliğe
katılımını teşvik edici, kolaylaştırıcı ve etkinlikten azami şekilde faydalanmalarını sağlayıcı
tedbirlerin alınması, gerekli hâllerde etkinlik uygulamalarının bu minvalde değiştirilmesi
beklenmektedir.
10
EK-6:
Okul Öncesi Eser Listesi
• 365 Gün Öykü Kitabı (53 Kitap)
• Eğitime Erken Eğitimle Başla: EÇE Projesi kapsamında hazırlanan öykü kitapları (36
Kitap)
• Eğitimde Birlikteyiz: Engeli Olan Çocuklar İçin Kapsayıcı Erken Çocukluk Eğitimi Projesi
kapsamında hazırlanan öykü kitapları (36 Kitap)
• Demokrasi: Gelecek Bizim Öykü Kitapları (5 Kitap)
EK-7:
İlkokul Eser Listesi
• TEGM Bizim Hikâyemiz Serisi (39 Kitap)
• Türk Masalları
• Türk Bilmeceleri
• Türk Tekerlemeleri
• Ömer Seyfettin Seçme Hikâyeler
• Çocuk Şiirleri Antolojisi
• Memleket Şiirleri Antolojisi
• Mesneviden Seçme Hikâyeler
EK-8:
Ortaokul Eser Listesi
• Türk Masalları
• Türk Bilmeceleri
• Türk Tekerlemeleri
• Dede Korkut Hikâyeleri (6, 7, 8. Sınıflar için)
• Ömer Seyfettin/ Seçme Hikâyeler
• Refik Halit Karay/ Seçme Hikâyeler
• Sait Faik Abasıyanık/ Seçme Hikâyeler
• Çocuk Şiirleri Antolojisi
• Memleket Şiirleri Antolojisi
• Safahat (5, 6, 7, 8. Sınıflar için)
• Mesneviden Seçme Hikâyeler (6, 7, 8. Sınıflar için)
• Yunus Emre Divanı (5, 6, 7, 8. Sınıflar)
• Fatih Sultan Mehmed’e Nasihatler (5, 6, 7, 8. Sınıflar)
• Mesnevi’nin Ruhu (7, 8. Sınıflar)
• Kâmil İnsan (8. Sınıflar)
• Ebu Ali Sina Hikayeleri (7, 8. Sınıflar)
• Yüce Hedefler Kitabı (8. Sınıflar)
11
EK-9:
Lise Eser Listesi
• Safahat (Hazırlık, 9, 10, 11, 12.Sınıflar)
• Yunus Emre Divanı (Hazırlık, 9, 10, 11, 12. Sınıflar)
• İlimlerin Sayımı (11, 12. Sınıflar)
• Mîzânü’l-Hak (10, 11, 12. Sınıflar)
• Ahmed Cevdet Paşa ve Mecelle (Hazırlık, 9, 10, 11, 12. Sınıflar)
• Leyla vü Mecnun (11, 12. Sınıflar)
• Rind ile Zâhid Sıhhat ile Maraz (11, 12. Sınıflar)
• Ahlak Dersleri (Hazırlık, 9, 10, 11, 12. Sınıflar)
• Siyasetname (Hazırlık, 9, 10, 11, 12. Sınıflar)
• Pendname-i Attar Şerhi (Hazırlık, 9, 10, 11, 12. Sınıflar)
• Tehzibu’l Ahlak (Hazırlık, 9, 10, 11, 12. Sınıflar)
• Ariflerin Delili (10, 11, 12.Sınıflar)
EK-10:
İlkokul/Ortaokul Sözlük Listesi
a) Türkçe Sözlük Kaynakçası
• Büyük Türkçe Sözlük
• Türk Dili Sözlüğü
• Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü
• Türkçe Sözlük I-II
• Türkçe Sözlük I-IV
• Sınıflandırılmış Türk Atasözleri
b) Türkçe sözlükler
• Pratik Türkçe Sözlük
• Büyük Türkçe Sözlük
• Türk Dili Sözlüğü
• Hayat Büyük Türkçe Sözlüğü
• Türkçe Sözlük
• Türkçe Öğreten Sözlük
• Resimli Türkçe Sözlük
c) Türkçe Eş Anlamlı ve Karşıt Anlamlılar Sözlükleri
• Türkçede Anlamdaş ve Karşıt Kelimeler Sözlüğü
• Türkçede Yakın ve Karşıt Anlamlılar Sözlüğü
• Türkçede Eş ve Karşıt Anlamlar Sözlüğü
d) Deyimler Sözlükleri
• Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
• Ortak Kültür Sözlüğü
• Sınıflandırılmış Türk Atasözleri
12
e) Söyleyiş Sözlükleri
• Konuşma Dili ve Türkiye Türkçesinin Söyleyiş Sözlüğü
f) Farklı Alanlarda Sözlükler
• Türkçe Bitki Adları Sözlüğü
• Anadolu Kuş Adları Sözlüğü
• Türkçede Renkler Sözlüğü
• TÜBİTAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi
EK-11:
Lise Sözlük Listesi
a) Türkçe Sözlük Kaynakçası
• Burhân-ı Katı
• Misalli Büyük Türkçe Sözlük (3 Cilt)
• Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü
• Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat
• Yeni Tarama Sözlüğü
• Divânu Lügati’t-Türk Dizini
• Büyük Türkçe Sözlük
• Elehçetü’l-Lügat, Matbaa-i Âmire
• Türkçe Dilinin Etimolojisi Sözlüğü
• Türk Dili Sözlüğü
• Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü
• Türk Lügati, İstanbul
• Divânu Lügati’t-Türk, I-III
• Gramer Terimleri Sözlüğü
• İki Kur’an Sözlüğü Lügat-ı Ferişteoğlu ve Lügat-ı Kânûn-ı İlâhî
• Ahter-i Kebîr
• Farsça-Türkçe Türkçe-Farsça Sözlük
• Kâmûs-ı Türkî
• Kâmûsu’l-A’lâm
• Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lügatı
• XV. Yüzyıl Başlarında Yapılmış “Satırarası” Kur’ân Tercümesi
• Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü
• Bahşayşi Lügati /Eski Oğuzca Sözlük
• Kıpçak Türkçesi Sözlüğü
• Türkçe Sözlük I-II
• Türkçe Sözlük I-IV
• Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü
• Türkçede Yakın ve Karşıt Anlamlılar Sözlüğü
• Sınıflandırılmış Türk Atasözleri
• Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I-II
• Türk İşaret Dili Sözlüğü
13
b) Türkçe sözlükler
• Asırlar Boyu Tarihi Seyri içinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük
• Pratik Türkçe Sözlük
• Büyük Türkçe Sözlük
• Türk Dili Sözlüğü
• Hayat Büyük Türkçe Sözlüğü
• Türkçe Sözlük
• Okyanus Ansiklopedik Türkçe Sözlük
• Türkçe Öğreten Sözlük
c) Türkçe Eş Anlamlı ve Karşıt Anlamlılar Sözlükleri
• Türkçede Anlamdaş ve Karşıt Kelimeler Sözlüğü
• Türkçede Yakın ve Karşıt Anlamlılar Sözlüğü
• Türkçede Eş ve Karşıt Anlamlar Sözlüğü
d) Deyimler Sözlükleri
• Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
• Ortak Kültür Sözlüğü
• Sınıflandırılmış Türk Atasözleri
e) Söyleyiş Sözlükleri
• Konuşma Dili ve Türkiye Türkçesinin Söyleyiş Sözlüğü
f) İmla Terimleri Sözlükleri
• Edebiyat Terimleri Sözlüğü
• Yazın Terimleri Sözlüğü
• Edebiyat Bilgileri Sözlüğü
• Türk Edebiyatı Ansiklopedisi
• Açıklamalı Edebiyat Terimleri Sözlüğü
• Edebiyat Terimleri Sözlüğü
• Istılahat-ı Edebiyye
• Talim-i Edebiyat
g) Başka Dillerden Sözlükler
• Arapça- Türkçe Yeni Kamus
• Büyük Fransızca-Türkce Sözlük
• İngilizce – Türkce Sözlük
• Latince Türkce Sözlük
• Lügatname-i Dehhud
• Rusça Temel Sözlük (Rusça-Türkçe / Türkçe- Rusça)
• Sanskritçe Türkçe Sözlük
• Türkce- Almanca Sözlük
• Yunanca – Türkçe, Türkçe – Yunanca Sözlük
14
h) Farklı Alanlarda Sözlükler
• Türkçe Bitki Adları Sözlüğü
• Türkçenin Büyük Argo Sözlüğü
• Edebiyat Lügati
• Anadolu Kuş Adları Sözlüğü
• Tasavvuf Sözlüğü
• Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü
• Türkçede Renkler Sözlüğü
• Türk Dilince Dualar, Beddualar Sözlüğü
• Belagat Terimleri Sözlüğü
• TÜBİTAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi