9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Edebiyat ve Bilim Cevapları

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı MEB Yayınları 1. Ünite Giriş  Sayfa 20, 21, 22 Edebiyat ve Bilim Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları

“Bir bakıma bilgilerle hem de bilimsel bile demeye sakınca görülmeyen bilgilerle dolup
taşar en gözde edebiyat yapıtları. Kaynağı doğrudan doğruya bilimdedir bu bilgilerin. (…)
Ptolemaios’un yer gök üzerindeki tasarımları olmasaydı kimdi acaba Dante? Newton’un fiziği ile hesaplaşmasaydı
öylesine eksik kalacaktı ki Goethe. Bergson’un bilinç psikolojisiyle tanışmasaydı n’apacaktı
Proust? Günümüzün yazarlarındaysa daha belirgin bir durum: Brecht, Eliot, Silone, Malraux,
Hemingway sosyolojiyle, ekonomiyle, tarihle yüklü yapıtların yazarı değil mi bütün bu yazarlar?”
İfakat Yücel, Mahmut Türkyılmaz, Selim Sağır

Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları

belagat: (metinde) Konuyu bütün yönleriyle kavrayarak hiçbir yanlış ve eksik anlayışa yer bırakmayan,
yorum gerektirmeyen, yapmacıktan uzak, düzgün anlatma sanatı.
fantastik: Gerçekte var olmayan, gerçek olmayan, hayalî.

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Edebiyat ve Bilim
Edebiyatla bilim arasında farklı şekillerde ilişki söz konusudur. Bu ilişkinin temelinde her ikisinin
de insan etkinliği olması vardır. Edebiyat da bilim de insana yöneliktir, insan içindir.
Edebiyat ve bilim birbirinden farklı yöntemler kullanır. Edebiyat kendi alanındaki üretiminde öznel
bir bakışla güzelliğe ulaşmayı, kişiye estetik zevk kazandırmayı amaçlar. Bilim ise deney, gözlem,
araştırma vb. yöntemlerle gerçeğe ve doğru bilgiye ulaşmayı amaçlar. Bununla birlikte metinde Osman
Türkay’ın da vurguladığı gibi “… bu iki insan çabasını birbirinden ayırmak için yapılan her girişim,
onları ayırmaktan çok, birleştirmek yönünde gelişmektedir.”
Edebiyat kendi alanındaki etkinliklerini gerçekleştirirken bilimden yararlanır. Edebiyat öncelikle
psikoloji, sosyoloji, tarih, felsefe gibi sosyal bilimlerle doğrudan ilişki içindeyken fizik, kimya, biyoloji
gibi deneysel bilimlerle dolaylı bir ilişki içindedir.
Edebiyat bilimi, bilim de edebiyatı etkiler. Bu anlamda edebiyatla bilim arasındaki ilişkinin karşılıklı
olduğu unutulmamalıdır.

9. Sınıf MEB Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 20 Cevabı

1. Edebiyatın Bilimle İlişkisi adlı metne göre edebiyatın hangi bilim dallarıyla ilişki içinde olduğunu belirtiniz.

Psikoloji, sosyoloji, tarih ve coğrafya gibi sosyal bilimlerin yanı sıra deneysel bilimlerden de faydalanabileceği aktarılmaktadır. Bu, araştırmacıların, bilgi ve bulguları çeşitli disiplinler arasında entegre etme ve kapsamlı bir bakış açısıyla konuları ele alma fırsatına sahip oldukları anlamına gelir. Bu yaklaşım, kompleks konuları daha iyi anlamak ve çözmek için çoklu perspektiflerin birleştirilmesini teşvik eder.

2. Metne göre edebiyatın amacını yitirmemesi neye bağlanmıştır? Açıklayınız.

Edebiyatın, bilimle ve gerçekle olan bağlantısını koparmasına dair bir argüman sunulmaktadır. Bu argümana göre, edebiyatın sahip olduğu yaratıcı öğeler, bazılarına göre bilimsel gerçeklikten uzaklaşmayı teşvik edebilir. Bununla birlikte, diğerleri edebiyatın insan deneyimini ve duygusal derinliği ifade etmede benzersiz bir rol oynadığını ve bu nedenle bilimle olan bağını zayıflatmadığını savunabilirler.

3. Metne göre bilim ve dil arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

Bilimde sadece bir araç olarak görülen dil, edebiyatta hayati bir önem kazanır; hatta bazen araç olmaktan çıkıp amacın ta kendisi olabilir. Edebiyat, dilin bilimden farklı bir şekilde kullanımını benimser. Bilim dili, genellikle kesin ve net ifadelerden oluşurken edebi dil, oldukça özgürdür. Edebiyat, duyguları, imgeleri ve soyut kavramları ifade etmek için geniş bir dil yelpazesini kullanırken, bilim daha çok somut verileri ve mantıksal bağlantıları ifade etmeye odaklanır. Bu farklılık, dilin kullanımı ve işlevi açısından edebiyat ile bilimi ayrı tutar.

4. Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.

Metnin ana düşüncesi: Edebiyatın bilimle ilişkisi
Metnin yardımcı düşünceleri: Edebi dil ile bilimsel dilin farklılığı, edebiyatın diğer bilimlerle ilişkisi, edebiyatın faydalandığı bilimlerden bazıları ile olan ilişkisi.

5. Metindeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.

Açık ileti: Edebiyatın bilimle olan ilişkisi
Örtük ileti: Edebiyatın bilimden ayrılan ve benzeşen yönleri

6. Jules Verne’in, Ay’a Seyahat romanını Ay’a gidilmeden önce yazmasından hareketle edebiyat ile bilim arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

Edebiyat, hayal gücüne ve kurgu yeteneğine dayanır. Hayal kuramayan bir insanın edebi eserlerden tat alması zordur. Jules Verne gibi yazarlar, uzun zaman önce geleceğin dünyasını hayal güçlerini kullanarak romanlarında anlatmışlardır. Verne’in ortaya koyduğu birçok öngörü, daha sonra bilim insanlarının çalışmalarıyla gerçekleşmiştir. Bu, edebiyatın bilime nasıl yol açabileceğini göstermektedir. Edebiyat, bilim insanlarının ilham alabileceği yeni fikirler ve olasılıklar sunar. Benzer şekilde, bilim insanlarının keşifleri ve buluşları da edebiyat dünyasını etkileyebilir ve yeni yaratıcı eserlere ilham verebilir. Bu karşılıklı etkileşim, edebiyatın ve bilimin birbirini nasıl besleyebileceğini ve insanın hayal gücünün ne kadar güçlü ve yenilikçi olduğunu vurgular.

7. Edebiyatın Bilimle İlişkisi adlı metni içerdiği bilgi ve düşünceler arasındaki tutarlılık yönünden değerlendiriniz.

Metinde sunulan bilgiler ve örnekler, birbirini destekleyerek tutarlılık gösteriyor.

9. Sınıf MEB Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 21 Cevabı

1. Güzel sanatlar sözünden ne anladığınızı belirtiniz.

Sanat, insanda coşku, heyecan ve estetik haz uyandıran birçok farklı türü içerir. Geleneksel ve akademik görsel sanatlar arasında resim, heykel, tiyatro, baskı sanatı ve müzik gibi çeşitli disiplinler bulunur.

2. Aşağıdaki görsellerden hareketle edebiyatın diğer güzel sanatlardan ayrılan yönleriyle ilgili neler söylenebilir? Tartışınız.