Kara Toprak Metni Cevapları Sayfa 12-13-14-15-16
Kara Toprak Metni Cevapları Sayfa 12-13-14-15-16
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
- “Halk şairi” sözünden ne anlıyorsunuz? Sizde çağrıştırdıklarıyla ilgili sınıfta beyin fırtınası yapınız.
Halk şairi, halk kültürü içinde yetişen, halk tarafından kabul gören, halk şiirinin geleneklerine bağlı kalan şairlerdir. Halk şairleri, genellikle köylerde, kasabalarda ya da küçük şehirlerde yetişirler. Eğitimlerini genellikle halk edebiyatı ustalarından alırlar. Şiirlerini genellikle saz eşliğinde söylerler. Halk şairlerinin şiirleri, genellikle halk dilinde yazılır. Şiirlerinde aşk, doğa, toplumsal sorunlar, kahramanlık gibi temalar işlenir.
- Bildiğiniz halk şairlerinin adlarını sınıfta söyleyiniz.
Bildiğim halk şairlerinden bazıları şunlardır:
- Âşık Veysel
- Karacaoğlan
- Dadaloğlu
- Köroğlu
- Yunus Emre
- Âşık Veysel’in bir şiirini kendi sazı ve sesinden sınıfta dinleyiniz. Şiirin içeriğini değerlendiriniz.
Bunu sınıf ortamında öğretmeniniz eşliğinde yapmalısınız.
KARA TOPRAK
Dost dost diye nicesine sarıldım
Benim sadık yârim kara topraktır
Beyhûde dolandım boşa yoruldum
Benim sadık yârim kara topraktır
Nice güzellere bağlandım kaldım
Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum
Her türlü isteğim topraktan aldım
Benim sadık yârim kara topraktır
Koyun verdi kuzu verdi süt verdi
Yemek verdi ekmek verdi et verdi
Kazma ile döğmeyince kıt verdi
Benim sadık yârim kara topraktır
Âdem’den bu deme neslim getirdi
Bana türlü türlü meyva yedirdi
Her gün beni tepesinde götürdü
Benim sadık yârim kara topraktır
Karnın yardım kazmayınan belinen
Yüzün yırttım tırnağınan elinen
Yine beni karşıladı gülünen
Benim sadık yârim kara topraktır
İşkence yaptıkça bana gülerdi
Bunda yalan yoktur herkes de gördü
Bir çekirdek verdim dört bostan verdi
Benim sadık yârim kara topraktır
Havaya bakarsam hava alırım
Toprağa bakarsam dua alırım
Topraktan ayrılsam nerde kalırım
Benim sadık yârim kara topraktır
Dileğin varsa iste Allah’tan
Almak için uzak gitme topraktan
Cömertlik toprağa verilmiş Hak’tan
Benim sadık yârim kara topraktır
Hakikat ararsan açık bir nokta
Allah kula yakın kul da Allah’a
Hakk’ın gizli hazinesi toprakta
Benim sadık yârim kara topraktır
Bütün kusurumu toprak gizliyor
Merhem çalıp yaralarım düzlüyor
Kolun açmış yollarımı gözlüyor
Benim sadık yârim kara topraktır
Her kim ki olursa bu sırra mazhar
Dünyaya bırakır ölmez bir eser
Gün gelir Veysel’i bağrına basar
Benim sadık yârim kara topraktır
Âşık Veysel ŞATIROĞLU
AŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU KİMDİR?
Âşık Veysel Şatıroğlu, 25 Ekim 1894’te Sivas’ın Şarkışla ilçesine bağlı Sivrialan köyünde doğdu. Afşar boyunun Şatırlı obasına mensup olan Veysel Şatıroğlu, Gülizar ve Ahmet Şatıroğlu çiftinin çocuklarından biri olarak dünyaya geldi.
Veysel, 7 yaşındayken çiçek hastalığına yakalandı. Bu hastalık yüzünden iki gözünü de kaybetti. Ancak bu durum onu hayata küstürmedi. Aksine, şiire ve saz çalmaya daha çok yöneldi.
Veysel, ilk saz derslerini babasının arkadaşı olan Divriği’nin köylerinden Çamışıhlı Ali Ağa’dan (Âşık Alâ) aldı. Kendini de iyice saza verdi; usta malı şiirlerden çalıp söylemeye başladı.
Veysel, 1914 yılında Sivas’ta düzenlenen bir âşıklar atışmasında birinci oldu. Bu yarışma, onun adını daha geniş kitlelere duyurmasını sağladı.
Veysel, şiirlerinde genellikle aşk, doğa, toplumsal sorunlar ve vatanseverlik gibi temaları işledi. Şiirleri, genellikle halk dilinde yazılmıştır.
Veysel’in en ünlü şiirlerinden bazıları şunlardır:
- Uzun İnce Bir Yoldayım
- Dostlar Beni Hatırlasın
- Kara Toprak
- Güzelliğin On Para Etmez
- Sazımdan Sesler
Veysel, 21 Mart 1973’te Sivas’ta vefat etti. Mezarı, Şarkışla’nın Sivrialan köyündedir.
Âşık Veysel’in Edebi Kişiliği
Âşık Veysel, Türk halk şiirinin en önemli temsilcilerinden biridir. Şiirlerinde kullandığı sade ve anlaşılır dil, onun geniş kitlelerce sevilmesini sağlamıştır. Şiirlerinde işlediği temalar, onun insanlığa ve hayata bakış açısını yansıtmaktadır.
Veysel, şiirlerinde genellikle aşk, doğa, toplumsal sorunlar ve vatanseverlik gibi temaları işlemiştir.
Aşk şiirlerinde, karşılıksız aşkı, sevgiliyi özlemeyi, aşkın güzelliğini ve acılarını dile getirmiştir.
Doğa şiirlerinde, Anadolu’nun güzelliklerini, doğanın zenginliğini ve canlılığını anlatmıştır.
Toplumsal sorunlar şiirlerinde, yoksulluk, haksızlık, savaş gibi konuları eleştirmiştir.
Vatanseverlik şiirlerinde, Türkiye’nin bağımsızlığını, milli birlik ve beraberliği savunmuştur.
Veysel, şiirlerinde halk dilini kullanmıştır. Şiirlerinde gündelik konuşma dilinin özelliklerini yansıtmıştır. Bu durum, onun şiirlerinin daha anlaşılır ve etkileyici olmasını sağlamıştır.
Veysel’in şiirlerinde hece ölçüsü ve dörtlük nazım biçimi kullanılmıştır. Ancak, bazı şiirlerinde semai ve varsağı nazım biçimlerine de yer vermiştir.
Veysel, saz eşliğinde şiir söylemiştir. Sazı, onun vazgeçilmez bir enstrümanıdır. Şiirlerinin çoğunu saz eşliğinde söylemiştir.
Veysel, Türk halk şiirinin en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Şiirleri, günümüzde hala okunmakta ve sevilmektedir.
1. ETKİNLİK
Metinde geçen aşağıdaki kelimelerin anlamlarını tahmin ediniz. Sonra TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten bulup yazınız.
sadık:
Tahminim: Kimseye ihanet etmeyen
Sözlükteki anlamı: Dostluğu ve bağlılığı içten olan, birine ya da bir şeye içtenlikle bağlı bulunan
beyhûde:
Tahminim: Boşuna
Sözlükteki anlamı: Boş yere, boşuna, yok yere, gereksiz olarak
sefa:
Tahminim: Mutluluk, rahatlık
Sözlükteki anlamı: Kaygısız ve sakin olma, gönül rahatlığı, rahatlık
kıt vermek:
Tahminim: Az olmak
Sözlükteki anlamı: Verimli olmama, az verme
nesil:
Tahminim: Kuşak
Sözlükteki anlamı: Yaklaşık olarak 25–30 yıllık yaş kümelerini oluşturan bireyler öbeği, göbek
cömert:
Tahminim: Eli açık
Sözlükteki anlamı: Parasını, malını, elinde bulunanı esirgemeyen, her zaman her şeyini başkalarıyla paylaşan kimse
hakikat:
Tahminim: Gerçek, doğru
Sözlükteki anlamı: Bir işin doğrusu, gerçek
sır:
Tahminim: Kimsenin bilmemesi gereken bilgi
Sözlükteki anlamı: kimseye söylenmemesi, gizli tutulması gereken şey, giz
mazhar olmak:
Tahminim: Başarmak, başarılı olmak amacına ulaşmak
Sözlükteki anlamı: İyi bir şeye ermek, ulaşmak, kavuşmak
2.ETKİNLİK
Aşağıdaki özellikleri okuyunuz.
a. Yazı, alt alta sıralanan satırlardan oluşmuş.
b. Her satır büyük harfle başlamış.
c. Yazı, dörder satırlık (dizelik) bölümler hâlinde yazılmış.
ç. Her satırdaki hece sayısı birbirine eşit tutularak bir ahenk sağlanmış.
d. Satır sonlarında ses benzeşmelerine yer verilerek (sarıldım, topraktır, yoruldum, topraktır vb.) belli bir uyum sağlanmıştır.
Okuyanda ve dinleyende yoğun duygular uyandıran, derin etkiler bırakan böyle yazılara şiir, yazanlarına da şair denir.
Okuduğunuz metinde yukarıdaki özelliklerden hangilerine yer verilmiştir? Değerlendiriniz.
Okuduğum metinde sayılan bütün özelliklere yer verilmiştir. Dizeler alt alta sıralanmıştır. Yazı dörder satırlık bölümler halinde verilmiştir.
3.ETKİNLİK
Okuduğunuz şiiri şekil özellikleri yönünden değerlendiriniz.
Okuduğum şiir dörtlükler halinde dizelerle yazılmıştır. Şiirin son dörtlüğünde şairin adı verilmiştir. Şiirin sonunda kafiyelere ve rediflere yer verilmiştir.
4.ETKİNLİK
Okuduğunuz şiirin konusunu ve ana duygusunu belirleyip yazınız.
KONUSU: Toprağın insan için önemi ve değeridir.
ANA FİKRİ: Toprağın insan için vazgeçilmez bir varlık olduğudur.
5.ETKİNLİK
Metnin içeriğine yönelik aşağıdaki soruları cevaplayınız.
- Şiirin tekrarlanan dördüncü dizeleri şiire anlam ve ahenk yönünden nasıl bir katkı sağlıyor?
Şiirin tekrarlanan dördüncü dizeleri, şiirin ana fikrini ve duygusunu vurgulamaya yardımcı olmaktadır. Bu dizeler, toprağın insan için vazgeçilmez bir varlık olduğunu ve ona her zaman sadık bir dost olduğunu ifade etmektedir.
- Şairin, toprağı kendine en sadık yâr olarak görmesinin sebebi nedir? Açıklayınız.
Şair, toprağı kendine en sadık yâr olarak görmesinin sebebi, toprağın ona her zaman sadık ve güvenilir bir dost olmasıdır.
- Şair, toprağın maddi özellikleriyle ilgili hangi görüşlere yer veriyor?
Koyun verdi kuzu verdi süt verdi Yemek verdi ekmek verdi et verdi Kazma ile döğmeyince kıt verdi diyerek hem üstünde hem de altında biz canlılara verdiklerinden bahsetmiştir. Toprağın insanı doyurduğu üstünde yaşadığımız evleri yaptığımızdan bahsetmiştir.
- Şair, dördüncü kıtada (dörtlükte) neyi dile getirmek istiyor?
Dördüncü kıtada insanoğlunun geçmişten bugününe yaptığı yolculuktan bahsetmiştir. Âdem babamızdan beri bizlerin yaşam yeri olan toprağın nimetlerinden bahsedilmiştir.
- “Cömertlik toprağa verilmiş Hak’tan” ve “Hakk’ın gizli hazinesi toprakta” dizelerinden ne anlıyorsunuz?
Bu dizeler, toprağın Allah’ın bir lütfu olduğunu ve onun cömertliğin kaynağı olduğunu ifade etmektedir. Toprak, insan için her türlü nimeti sunar. Bunu yaparken de hiçbir karşılık beklemez. Bu nedenle, toprak, Allah’ın cömertliğinin bir göstergesidir.
6.ETKİNLİK
Okuduğunuz şiirden kişileştirme, tezat ve abartma söz sanatlarına örnekler bulup yazınız.
Kişileştirme (Teşhis) Karnın yardım kazmayınan belinen
Yüzün yırttım tırnağınan elinen
Yine beni karşıladı gülünen
Karşıtlık (Tezat) vermek-almak, gizli-açık
Abartma (Mübalağa) Bir çekirdek verdim, dört bostan verdi
8.ETKİNLİK
“Cömertlik, dostluk, kardeşlik, paylaşma, güven” duygularından birini çağrıştıracak bir şiir yazınız. Şiirinize başlık koymayı unutmayınız.
PAYLAŞMA
Elindekini paylaşmak
Cömertliğin bir göstergesidir
Dostluk, kardeşlik, sevgi
Paylaşmayla güçlenir
Bir yudum su, bir lokma ekmek
Paylaşıldığında anlam kazanır
Bir gülümseme, bir sıcak bakış
Paylaşıldığında çoğalır
Paylaşmak, biriktirmekten daha güzeldir
Paylaşmak, paylaştıkça çoğalır
Paylaşmak, sevgiyi, dostluğu, kardeşliği güçlendirir
Paylaşmak, dünyayı daha yaşanılır kılar
